Gà Đồng (Watercock) là một loài chim rất quen thuộc với những người sống ở vùng nông thôn Việt Nam, đặc biệt là ở các khu vực ruộng lúa và đầm lầy. Tên khoa học của nó là Gallicrex cinerea, và nó là loài duy nhất thuộc chi Gallicrex.

🌾 Giới Thiệu về Chim Gà Đồng (Gallicrex cinerea)

Gà Đồng thuộc Họ Gà nước (Rallidae), nổi tiếng với sự khác biệt lớn về ngoại hình giữa con trống và con mái, cùng với tiếng kêu đặc trưng, ồn ào.

🌟 1. Đặc Điểm Nhận Dạng (Khác Biệt Giới Tính Rõ Rệt)

Gà Đồng là một trong số ít loài chim mà con đực và con cái có bộ lông và hình dáng khác biệt nhau hoàn toàn (dị hình giới tính) trong mùa sinh sản:

• Chim Đực (Gà Trống Đồng):
  • Kích thước: Lớn hơn và nặng hơn chim mái (khoảng 48 cm, nặng 400-650g).
  • Màu Lông: Bộ lông chuyển sang màu xám đen hoặc đen hoàn toàn trong mùa sinh sản.
  • Điểm nổi bật: Có một mồng (sừng) thịt màu đỏ tươi mọc trên đầu, kéo dài từ mỏ lên trán, tạo vẻ oai vệ và hung hăng, giống như mào gà trống. Chân và mỏ cũng chuyển sang màu đỏ hoặc đỏ vàng.
• Chim Cái (Gà Mái Đồng):
  • Kích thước: Nhỏ hơn nhiều (khoảng 36 cm, nặng 300-400g).
  • Màu Lông: Bộ lông chủ yếu là màu nâu vàng nhạt, có các sọc và vằn sẫm màu chạy ngang, giúp chúng ngụy trang hoàn hảo trong thảm cỏ và lau sậy khi ấp trứng.
  • Điểm nổi bật: Không có mào đỏ trên đầu.

🏞️ 2. Môi Trường Sống và Tập Tính

• Sinh cảnh: Gà Đồng là loài định cư rộng rãi ở châu Á. Chúng sinh sống ở các vùng đầm lầy, ao hồ, và đặc biệt là ruộng lúa có nước ngập và nhiều cỏ rậm rạp.
• Tiếng Kêu (Cúm Núm): Gà Đồng là loài chim rất ồn ào, đặc biệt là vào lúc bình minh và hoàng hôn trong mùa sinh sản. Tiếng kêu của chúng là những âm thanh trầm, đều đặn như “cúm… cúm… cúm” hoặc “cúm núm”, đây là lý do chúng còn có tên địa phương là Chim Cúm Núm. Tiếng kêu này thường im bặt sau khi hết mùa sinh sản.
• Kiếm ăn: Chúng dùng mỏ để lật lá và bới bùn, ăn côn trùng, hạt, củ cây thủy sinh.

🍲 3. Giá Trị Đặc Sản

• Thịt: Thịt Gà Đồng được nhiều người đánh giá là thơm ngon và có giá trị dinh dưỡng cao, thường được chế biến thành các món đặc sản như nướng, hấp, hoặc nấu cháo.

Gà Đồng là một loài chim thú vị với sự biến đổi ngoại hình rõ rệt theo giới tính và mùa sinh sản.